بسیاری دولت‌ها در سراسر جهان در سال‌های اخیر کوشیده‌اند استفاده از فن‌آوری‌های نظارتی را عادی‌ کنند و اغلب با مخالفت مردم مواجه شده‌اند.

اما همه‌گیری ویروس کرونا به دولت‌ها امکان داده به بهانه امنیت عمومی و بهداشت عمومی استفاده از ابزارهای این‌چنینی را ترویج دهند.

جهان پس از همه‌گیری ویروس کرونا مانند پیش نخواهد بود. با سواستفاده از سراسیمگی شهروندان، عادی‌سازی فن‌آوری‌های نظارتی ده‌ها سال شتاب پید کرده است. دولت‌ها مردم را متقاعد کرده‌اند که پاسداشت بهداشت عمومی مهم‌تر از حق حریم خصوصی است (و حتی این دومی را امری تجملی که می‌توان از خیرش گذاشت جلوه داده‌اند) و حالا این‌که حاضر شوند قوانینی که در چارچوب مبارزه با دنیاگیری تصویب کردند را پس از پایان آن کنار بزنند هر روز بعیدتر از پیش به نظر می‌رسد.

صنعت فن‌آوری نظارتی هر روز در حال رشد سریع است و این باعث می‌شود مقاومت در مقابل آن برای ما دشوارتر باشد. ما فلسطینی‌ها دیدگاه یگانه‌ای نسبت به این تحولات آزاردهنده داریم. در طول دهه گذشته مقامات اسرائیل و شرکت‌های خصوصی، فن‌آوری‌های نظارتی خود را تولید و آن‌ها را روی ما آزمایش کرده‌اند و سپس در بازار جهانی به فروش رسانده‌اند.

از این ابزارها برای سرکوب شهروندان و همچنان نظارت و آزار رساندن به مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و مخالفان سیاسی استفاده مي‌شود. قضیه در این‌جا فقط نقض حق حریم خصوصی نیست، که نقض حق آزادی سخن و بیان نیز هست.

شرکتِ «ان اس او گروپ» یک نمونه از این صادرکنندگان است. این شرکت، جاسوس‌افزار «پگاسوس» را ساخته که به کاربران اجازه می‌دهد از راه دور به نظارت بر تلفن‌های همراه بپردازند. این شرکت اسرائیلی به فروش فن‌آوری نظارتی خود به دولت‌ها در سراسر جهان معروف است و فراورده های آن اغلب برای نقض حقوق شهروندان از طریق نظارت بر شهروندان مورد استفاده قرار گرفته‌اند: از جمله با نظارت بر کنش‌گران و روزنامه‌گران در مراکش، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مکزیک.

در عین حال شرکت‌های تسلیحاتی هم به بهانه دنیاگیری مشغول ساخت و صادرات فن‌آوری‌های نظارتی هستند. شرکت موشک‌سازی رافائل که تسلیحات خود را روی مردم غزه «امتحان» کرده است حالا (از طریق شرکت زیرمجموعه‌ای به نام «اوپگال») دوربین‌های عکس‌برداری گرمایی می‌فروشد که مقامات می‌توانند به کمک آن افرادی را که تب دارند در اماکن عمومی شناسایی کنند. به گفته وب‌لاگ این شرکت، این دوربین‌های بسیار حساس همان‌هایی هستند که در موشک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شرایط همه‌گیری باعث شده مخالفت با این فن‌آوری‌های نظارتی تقلیل بیابد، اما خیلی از گروه‌ها و کنشگران جامعه مدنی در حال کارزار برای ایجاد آگاهی در مورد مخاطرات موجود هستند.

یکی از این گردهمایی‌های (اینترنتی) کنشگران که من افتخار شرکت در آن را دارم آخر همین ماه برگزار می‌شود. «مجمع کنشگری دیجیتال فلسطینی‌ها» یکی از بزرگترین رویدادهای اینچنینی در خاورمیانه با حدود ۳۰۰۰ مورد ثبت نام و بیش از ۸۰ سخنگو از سراسر جهان است.

نکته چشمگیر این‌جا است که این گردهمایی مجازی بخصوص به افراد مختلف از کشورهای «جنوب جهانی» امکان ارتباط گرفتن و هماهنگ شدن با یکدیگر را می‌دهد.

حالا که تلاش‌های حکومت‌های مختلف برای کنترل و سانسور بر بسیاری از ما تاثیر می‌گذارد می‌توانیم تلاش‌هایمان را به هم بپیوندیم و کنش‌گری‌هایمان را هماهنگ کنیم تا به نتیجه برسیم، جلوی گسترش فن‌آوری‌های نظارتی را بگیریم و به مردم در مورد خطرهای این فن‌آوری‌ها آگاهی برسانیم.

مسئله در این‌جا مخالفت با امنیت عمومی نیست که مخالفت با حرکت به سوی افزایش امنیتی‌سازی، نظامی‌سازی و کنترل دولتی است. ما فلسطینی‌ها خوب از عاقبت این فن‌آوری‌ها باخبریم و برای ما دیدن این‌که مقامات و شرکت‌های اسرائیلی از اشغال‌گری خود سودآوری می‌کنند ناراحت‌کننده است.

همین است که ما صدای خود را در مورد خطرهای این فن‌آوری‌ها بلند کرده‌ایم و با آن‌ها که در سراسر جهان مقابل افزایش فعالیت‌های نظارتی و کنترل ضد دموکراتیک از سوی دولت‌هایشان ایستاده‌اند ابراز همبستگی می‌کنیم.

هر چقدر حکومت‌های سرکوبگر بکوشند فن‌آوری‌های نظارت نظامی خود را در راستای «خیر عمومی» جلوه دهند؛ حتی اگر از آن‌ها گاه برای مقابله با پدیده‌هایی همچون دنیاگیری ویروس کرونا استفاده کنند؛ ریشه و جوهر این فن‌آوری‌ها باعث می‌شود ابزاری برای امنیتی‌سازی و سرکوب باشند و باید از همین اساس با آن‌ها مقابله کرد.